GENT | ‘Spel zonder risico is oersaai.’ Dat zeggen onderzoekers van de
Arteveldehogeschool in Gent. Zij raden aan om peuters risicovol te
laten spelen.

Twee jaar lang werkte een team aan een project rond ‘risicovol spelen’ bij peuters.
En ze testten uit hoe je dat als verzorger kan ondersteunen. Bij risicovol spelen
doen kinderen uitdagende en avontuurlijke activiteiten. Mét het risico op een
kleine verwonding. ‘Risico is iets anders dan gevaar’, zeggen de onderzoekers. ‘Een
spijker die uitsteekt, dat is gevaar. Een muurtje in de tuin kan gevaarlijk zijn.
Maar het biedt ook kansen om erop of erover te klimmen. Mét het risico dat je
eraf kan vallen. Onder toezicht kan dat leuk en leerrijk zijn.’ Conclusie van het
onderzoek? Risicovol spelen biedt een meerwaarde. Kinderen testen en verleggen
hun grenzen. Ze leren de risico’s van een situatie zélf inschatten. En ze leren hun
angsten te overwinnen.

ANTWERPEN | Isabelle Cuyt (27) is hulpverlener. Ze werkt in een
opvangcentrum voor dakloze mannen in Antwerpen. Daar
brengt ze vooral de administratie in orde. Maar daar bleef het
niet bij.

‘Sommigen vroegen me na een tijdje om hun haar wat bij te knippen. Dan
pakte ik een schaar om de langste haren in te korten. Meer durfde ik
niet, want ik had geen kappersdiploma behaald.’ Steeds meer daklozen
vroegen om hun haar te knippen. Dus volgde Isabelle vier maanden
een basisopleiding tot kapper. ‘Door hun haar te laten verzorgen, neemt
hun zelfvertrouwen toe. Sommigen doen nu weer gel in hun haar en trekken
een nieuwe trui aan.’ Sinds kort neemt Isabelle deze vrijwillige taak
ook in andere daklozencentra op zich. ‘Met mijn bakfiets rijd ik van het ene
centrum naar het andere.

VLAANDEREN | De Vlaamse kranten bereiken ruim
4 miljoen lezers. Dat is 15 procent meer dan een
jaar geleden. Dat zegt een studie van het Centrum
voor Informatie over de Media.

Het resultaat is onverwacht. Door de moderne media zou
men eerder een daling verwachten. Lieven De Marez,
hoogleraar Media, meent de oorzaak te kennen. Volgens
hem hebben de Vlamingen door dat niet alles wat online
verschijnt, betrouwbaar is. Daarom raadplegen ze weer het
traditionele tv- en radionieuws, ook online, én de kranten.
Zowel de sites als de papieren gazet. En daar zijn wij van
Kits bijzonder blij om!

Het VRT-magazine Pano toonde het uitgebreid. Het recycleren
van plastic verpakkingsafval in ons land verloopt verre van optimaal.
Milieuorganisatie Recycling Netwerk roept de regeringen op
om in te grijpen. Volgens hen is er voor 40 procent van het zwerfafval
een oplossing voorhanden. Men kan statiegeld heffen op
plastic flessen en blikjes.

Statiegeld is een waarborg die je betaalt voor de verpakking van een product
dat je koopt. Je krijgt het geld terug als je de verpakking weer binnenbrengt.
Een leeg plastic flesje of blikje is dan geld waard. En wat geld waard is, zal niemand
zomaar weggooien. In veel landen bestaat het systeem van statiegeld voor plastic
al een tijd. Het Brussels en Waals Gewest schreven statiegeld voor plastic
flessen en blikjes in hun nieuwe regeerakkoorden. Wat de toekomstige
Vlaamse regering gaat doen, valt nog af te wachten.

In minder dan een week is baby Pia wereldberoemd in Vlaanderen. Het meisje lijdt
aan de zeldzame spierziekte SMA 1. Wellicht kan ze gered worden door een medicijn
van 1,9 miljoen euro. Haar ouders hadden dat geld niet. Vlaanderen toonde zich gul.
Maar er is ook kritiek …

Stortingen, een benefiet en honderdduizenden sms’en. Al die acties leverden meer dan
1,9 miljoen euro op. Dus is Pia gered? Dat zal nog moeten blijken. Het bloed van het
meisje moet eerst onderzocht worden. De kans bestaat dat Pia niet geschikt is voor de
behandeling. Mama Ellen De Meyer is optimistisch. ‘De firma die het medicijn maakt,
zal wel voor een aangepaste versie zorgen. We betalen toch héél veel geld …’

Geen goede zaak?
Over die 1,9 miljoen euro is al heel wat te doen geweest. Velen vinden het schandalig
dat een farmaceutische firma zoveel geld vraagt voor een medicijn. Maggie De Block
(Open Vld), minister van Volksgezondheid, beweert dat zij daar niets aan kan doen. Ze
vindt het geen goede zaak dat door een inzamelactie dit dure medicijn gekocht wordt.
‘Nu wordt die prijs aanvaard’, zegt De Block. ‘Hoe kunnen wij dan onderhandelen met
dat bedrijf? Ik weet wel, het geld is met een gul en warm hart geschonken. De vraag is
alleen: voor hoeveel Pia’s kunnen we dat nog doen?’ Sommigen vinden het niet eerlijk dat
je één kind redt en andere kinderen niet.

Mathis
Er zijn wel meer ouders van zieke kinderen die dure medicijnen niet kunnen betalen.
Mathis Geens (1,5) uit Booischot, bijvoorbeeld. De familie van de peuter heeft
182 000 euro nodig voor een levensreddende therapie. Een inzameling via Facebook en
een sms-actie leverden bijna het benodigde bedrag op. De familie van Mathis hoopt dat
er nog een aantal sms’jes verzonden zullen worden. ‘Mathis’ sms’en naar 6045 levert
hun 2 euro op.

Caroline Vrijens is kinderrechtencommissaris. Zij vindt het belangrijk dat
kinderen en jongeren gehoord worden in beslissingen die hun aanbelangen. Volwassenen moeten hier rekening mee houden.

In 1989 namen de Verenigde Naties in New York het ‘Internationaal Verdrag
inzake de Rechten van het Kind’ aan. In dat Verdrag beloven alle landen
erop toe te zien dat kinderrechten echt toegepast worden. In België kreeg dit
kinderrechtenverdrag begin 1992 kracht van wet. In ons land bestaat een heus
Kinderrechtencommissariaat. Zij waken over de toepassing van het Verdrag. Bij
deze organisatie kunnen kinderen terecht met klachten over schendingen van hun
rechten.

Artikel 12
Aan het hoofd van het Kinderrechtencommissariaat staat de kinderrechten-
commissaris. Sinds 1 augustus 2019 is dat Caroline Vrijens. De nieuwe kinder-
rechtencommissaris vindt artikel 12 uit het Verdrag ontzettend belangrijk. Ieder
kind heeft het recht zijn mening te geven over zaken die hem/haar aangaan. Die
mening moet ernstig genomen worden.

Oproep
Caroline richt zich tot scholen. Ze roept leerlingen op om te getuigen. Wanneer
voelde je je echt gehoord en betrokken? En wanneer net niet? Scholen kunnen
filmpjes of verhalen, met ervaringen en meningen van leerlingen, inzenden.
Daarmee wil Caroline aan de slag.

VERENIGDE STATEN | In New York kwamen deze week tientallen wereldleiders
samen voor een nieuwe klimaattop. ‘We zijn hier niet om te praten’, zei
secretaris-generaal Guterres van de VN. ‘We hebben genoeg gepraat. We
gaan niet onderhandelen. Want met de natuur onderhandel je niet.’

Enkel vertegenwoordigers van landen die concrete maatregelen aankondigden, mochten
speechen. Ze moesten zeggen wat ze nú gaan doen om de CO2-uitstoot te verminderen.
Bedoeling was om van elkaar te leren. Onder meer Japan en Brazilië stuurden hun
kat. Ook de Verenigde Staten hadden geen vertegenwoordiger aangekondigd. President
Trump dook wel op, maar hij nam het woord niet.

Sprookjes
Wie wél speechte, was de Zweedse Greta Thunberg (foto). Ze was naar New York
gezeild, dus zonder CO2-uitstoot. Thunberg was woedend op de wereldleiders: ‘Jullie
hebben me mijn dromen en mijn kindertijd ontnomen met jullie lege woorden. Er zijn
mensen die afzien en er zijn mensen die sterven. Hoe durven jullie! Alles waarover
jullie kunnen spreken, is geld in sprookjes over eeuwige economische groei.’

Curryworst is een bekend gerecht. Daar heeft Herta Heuwer voor
gezorgd. Deze Duitse dame zou in 1949 de eerste curryworst verkocht hebben.
Herta had een winkeltje in Berlijn. Vlak na de oorlog werden er levensmiddelen geruild
met Britse soldaten. Zo kwam Herta in het bezit van ‘ hete’ kruiden. Op een rustige
regendag experimenteerde ze wat. Ze maakte een pikante saus op basis van tomaten en
currypoeder. Die serveerde ze samen met een gegrilde worst. Het gerecht werd heel
snel een hit! Binnen twee jaar had Herta negentien medewerkers in dienst.
Die hielpen haar bij de productie en de verkoop.

Er is een nieuwe hype op sociale media: de Tetris Challenge. Hulpdiensten tonen wat er
allemaal in hun wagen zit. Ze maken hun wagen leeg en stallen alles met meetkundige
precisie uit. Ladders, hesjes, brandblussers, hulptoestellen … De hulpverleners doen zelf
ook mee. Alles en iedereen wordt netjes in een vierkant gelegd. Van het geheel wordt dan
een luchtfoto gemaakt. Met de hashtag #tetrischallenge wordt die gedeeld. Het begon
met een foto van het politiekorps van Zürich (Zwitserland). Ondertussen wordt hun
voorbeeld in veel landen gevolgd. De naam Tetris Challenge verwijst naar een videogame.
Daarbij moeten blokjes in allerlei vormen binnen korte tijd opgestapeld worden.

IRAN | Jarenlang mochten vrouwen in Iran geen voetbalwedstrijd bijwonen.
Onlangs nog kreeg een vrouw een gevangenisstraf omdat ze vermomd
als man in een stadion zat. Uit protest stak ze zichzelf in brand.

Onder druk van de FIFA (Fédération Internationale de Football Association) wordt het
verbod nu opgeheven. Gelijke behandeling van mannen en vrouwen is één van de voorschriften
van de FIFA. Indien Iran daar niet aan voldoet, kunnen maatregelen en zelfs
uitsluiting volgen. De Iraanse minister van Sport heeft het verbod aangepast. Vanaf 10
oktober zijn vrouwen welkom in het stadion. Op die dag speelt Iran tegen Cambodja in
het Asadi Stadion in Teheran. Nu vrouwen worden toegelaten, werden veranderingen
aan het stadion aangebracht. Er zijn aparte ingangen, kraampjes en toiletten. En er
komt bij de wedstrijden ook aparte politiebewaking voor vrouwen.

Volledige opheffing
De toelating geldt alleen voor internationale wedstrijden. De Iraanse president Hassan
Rowhani zou voorstander zijn van een volledige opheffing van het verbod. Maar het
blijft de vraag of de conservatieve geestelijken dat ook zullen goedkeuren.

VERENIGD KONINKRIJK | De Britse afdeling van Thomas Cook heeft het
faillissement aangevraagd. Die afdeling van de oudste reisorganisatie ter
wereld had te veel schulden. Of Thomas Cook België – dat ook Neckermann
en Pegase omvat – kan blijven bestaan, is heel onzeker.

Op maandag 23 september besliste de Britse tak van Thomas Cook ermee te
stoppen. Het bedrijf bezit hotels, vakantieparken en luchtvaartmaatschappijen.
Die zijn gevestigd in zestien verschillende landen. Elk jaar verzorgde de reisorganisatie
de vakanties van negentien miljoen reizigers. Maar de bedrijfsleiders werden
overmoedig. Ze kochten bedrijven op en raakten in de schulden. Thomas Cook
kreeg steeds meer concurrentie van internetbedrijven. Ook de naderende Brexit
deed de reisorganisatie geen goed.

Wat nu?
Dat Thomas Cook het faillissement aanvroeg, heeft grote gevolgen. Meteen werden
alle activiteiten stopgezet en vliegtuigen aan de grond gehouden. Ook hun
reisagentschappen sloten onmiddellijk. Veel mensen die een reis geboekt hebben,
vragen zich af wat er nu zal gebeuren. Ook Belgische reizigers stellen zich vragen.
Hun vakanties gaan niet meer door.

Steeds beter
De dieren kregen geen eten als beloning, wel sociaal contact. De wetenschappers
lieten de dieren jagen op hun hand, of ze kietelden hen. Hierdoor werd uitgesloten
dat de ratten alleen maar meededen om voedsel te krijgen. De ratten werden
steeds beter in het spel. Zo leerden ze eerst zoeken op plaatsen waar de wetenschappers
zich eerder hadden verstopt. Ze begrepen ook vrij snel dat je je beter
niet achter een doorzichtige doos verschuilt.

Dicht bij de mens
De onderzoekers zijn in hun nopjes. Dit onderzoek leert dat spelen belangrijk is
voor de ontwikkeling. Ratten zijn perfect om de hersenactiviteit bij mensen
te bestuderen. Op dat vlak blijken ze dichter bij de mens te staan dan velen
denken.

GENT | In de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw zijn miljoenen mensen gestorven
aan aids. Dat is een besmettelijk virus dat het immuunsysteem van mensen aantast.
Inmiddels zijn de zogenaamde aidsremmers ontwikkeld. Deze medicijnen zorgen ervoor
dat de ziekte bij besmette mensen niet uitbreekt. Maar er blijft altijd een heel klein
beetje restvirus aanwezig. Het is zo klein dat wetenschappers het niet konden vinden. Nu
hebben Belgische wetenschappers eindelijk achterhaald waar het restvirus zit. Wellicht
zal het nog tien jaar duren voordat een definitieve genezing mogelijk is.

BELGIË | De ene jongeman is halfzijdig verlamd, de andere heeft een verstandelijke
beperking. Maar tafeltennissen doen Laurens Devos (links op de foto) en Florian
Van Acker als de beste. En ‘de beste’ mag je heel letterlijk nemen. Op 18 september
2019 werden ze allebei Europees kampioen.

Wat betreft paralympisch tafeltennis heeft België de wereldtop in huis. Laurens Devos
(°2000) werd op zijn zestiende de jongste tafeltennisser die goud behaalde op de Paralympische
Spelen. Inmiddels hangen er drie Europese medailles in zijn kast. En in 2018
behaalde hij goud tijdens de wereldkampioenschappen. Devos speelt zo sterk dat hij
bijna nooit een set verliest.

Florian Van Acker (°1997) is een tafeltennisser met een verstandelijke beperking. Hij
speelt dus in een andere ‘klasse’ dan Laurens Devos. Ook Florian heeft een trofeeënkast
om ‘u’ tegen te zeggen. In 2016 behaalde hij goud op de Paralympische Spelen. Eén keer
werd hij wereldkampioen. En tweemaal was hij de beste tijdens de Europese kampioenschappen.

VERENIGD KONINKRIJK | Elke dag frieten en chips kan supercool lijken,
maar het is het niet. Jake, een jongen uit Bristol, is er blind en bijna doof
door geworden. Jake is sinds zijn kleuterjaren een lastige eter. Niemand
kon hem anders doen eten.

Tien jaar lang at Jake alleen maar frieten, chips, gebakken worstjes en witbrood.
Dat hij daar blind en slechthorend door werd, is volgens artsen logisch. Het is
een gevolg van een extreem eenzijdig voedingspatroon. Hierdoor ontwikkelde
Jake een ernstig tekort aan onder andere vitamine B12. Zo raakten belangrijke
zenuwen in zijn ogen en oren onherstelbaar beschadigd. Jakes mama smeekt alle
ouders om op het eetpatroon van hun kinderen te letten. ‘Jake is het levende
bewijs van hoe belangrijk het is om voldoende fruit en groenten te eten.’

VLAANDEREN | Momenteel kampen heel veel scholen met een lerarentekort.
De voorbije jaren kozen steeds minder achttienjarigen voor een lerarenopleiding.
Bovendien stapten veel jonge leerkrachten binnen de vijf jaar uit het
onderwijs. Ondertussen lopen in de hogescholen de inschrijvingen voor
het nieuwe schooljaar. En wat blijkt uit de eerste voorlopige cijfers? Er zijn
opnieuw meer studenten die voor een opleiding tot leraar kiezen. Komt het
door het lerarentekort? Of door campagnes die het beroep in een positief
daglicht stellen? Een sluitende verklaring is er nog niet.

VLAANDEREN | Ken jij de halyomorpha halys? Je kan hem maar beter niet
te goed kennen, want hij stinkt verschrikkelijk. En hij zou weleens de hele
Limburgse fruit- en landbouwoogst kunnen aantasten.

Niet uit te roeien
Tim Beliën is een expert op het vlak van problemen met insecten in de
fruitteelt. Hij zegt: ‘In Frankrijk, Duitsland en Italië is het insect zich
heel snel aan het voortplanten. In Italië zijn hele oogsten verloren gegaan.
Ook bij ons is waakzaamheid geboden.’ Tim vreest dat de stinkwantsen
binnenkort ook onze oogsten zullen aantasten. Deze insecten zijn bijzonder moeilijk
uit te roeien.

Als je een stinkwants opmerkt, mag je dat mailen naar
tim.belien@pcfruit.be

Vlaams overleg
Een Vlaamse regering is er nog niet. Toch niet op het moment dat deze Kits naar de
drukker vertrok. Onderhandelaars van CD&V, Open Vld en N-VA zitten al sinds
half augustus samen. De basis voor hun gesprekken is de zogenaamde ‘startnota’
van de N-VA. Jan Jambon (N-VA) leidt het overleg. Normaliter wordt hij de nieuwe
Vlaamse minister-president.

Federale traagheid
Over de vorming van de federale regering kunnen we kort zijn. Drie en een halve
maand na de verkiezingen lijkt er weinig schot in de zaak te komen. Johan Vande
Lanotte (sp.a) en Didier Reynders (MR) zijn al sinds 30 mei informateur. Op 9 september
verlengde koning Filip hun mandaat. De onderhandelaars lijken redelijk positief.
Ze meldden: ‘We blijven bouwen aan de brug. Maar de tijd om ze in te huldigen, is
nog niet gekomen.’

BRUSSEL | De klimaatorganisatie Youth for Climate doet in een open brief
een oproep aan leerkachten.

De open brief komt er naar aanleiding van de VN-klimaattop van 20 tot 27 september,
in New York. Tijdens de klimaattop komen wereldleiders bij elkaar. Ze proberen over het
klimaat afspraken te maken waar iedereen het mee eens is.

De brief is ook ondertekend door klimaatactiviste Anuna De Wever. Zij riep vorig
schooljaar tientallen keren op om te spijbelen. En om te demonstreren voor het
klimaat. De brief is een oproep om in het onderwijs meer aandacht te besteden aan
de klimaatopwarming. ‘Leerkrachten, we hebben u nodig!’ staat er. Youth for Climate
is vastberaden om door te gaan met acties. ‘We zijn begonnen met onze acties: spijbelen
en burgerlijke ongehoorzaamheid. Het is gebleken dat dat de enige manier is om onze
stem te laten horen. En om aandacht te krijgen van de mensen en de politici. We blijven
dat doen’, zegt De Wever. Op 20 september wordt wereldwijd de Global Strike georganiseerd.
Die vindt in België plaats in Brussel.

DE BAHAMA’S - JAPAN | De Bahama’s is een eilandengroep in de Atlantische Oceaan.
De noordelijke Bahama-eilanden werden getroffen door orkaan Dorian. Dat
is de krachtigste orkaan in dat gebied sinds het begin van de metingen. Hij haalde
windsnelheden tot 300 km per uur.

Dorian zorgde voor een enorme ravage. Officieel zijn er ruim 50 doden. Maar er zijn
nog honderden en misschien zelfs duizenden vermisten. Hulporganisaties proberen
hulpverleners en medisch materiaal naar de zwaarst getroffen gebieden te krijgen.
Duizenden mensen zijn op de vlucht. Onder meer naar andere eilanden van de Bahama’s
of naar Florida.

Faxai
Ook in Japan woedde een orkaan. Daar beukte tyfoon Faxai in op Tokio. Hij deed
dat met een snelheid van 216 km per uur. Zo’n 910 000 mensen zitten zonder stroom.
Voorlopig is er melding van één dode en tientallen gewonden. Japan krijgt in dit
seizoen vaker te maken met tyfoons en tropische stormen. Maar het is uitzonderlijk dat
ze in de buurt van Tokio het land bereiken.

VERENIGDE STATEN | Een katholieke school in Nashville haalde alle boeken van
Harry Potter uit haar bibliotheek. Dat deed ze nadat een bezorgde ouder zich vragen
stelde bij de inhoud van de boeken. Priester-leerkracht Reehill onderzocht de zaak. Hij
ging voor zijn theorie te rade bij duiveluitdrijvers in de Verenigde Staten en Rome. Die
raadden aan om de boeken weg te halen uit de schoolbibliotheek. Volgens Reehill staan
er in de boeken échte vloeken en betoveringen. Wanneer iemand die hardop leest, kan
hij boze geesten oproepen. Ook Rebecca Hammel, hoofdopzichter van katholieke scholen
in Nashville, deelt Reehills mening. Ze benadrukt wel dat de katholieke kerk hier
geen officieel standpunt van maakt.