DUITSLAND | Igor Levit is een toppianist. De artiest wendt nu zijn faam aan om actie te voeren tegen de komst van een snelweg.

De Duits-Russische pianist Igor Levit (33) is een krak. Daar zijn kenners het over eens. De joodse virtuoos sluit zich niet op in repetitielokalen en concertzalen. Hij heeft een mening en komt daar rond voor uit. Zo kant hij zich tegen de opgang van extreemrechts in Europa. Vorig jaar kreeg hij een mail waarin stond dat hij vermoord zou worden tijdens een concert. Levit speelde dat concert toch, weliswaar onder bescherming van de politie. Op 4 december jl. gaf Levit een concertje in het Dannenröder Forst. Hij wilde zo de milieuactivisten steunen. Die bezetten sinds 1 oktober 2019 het bos. Dat wordt gekapt om er een snelweg aan te leggen. Op enkele meters van de plaats waar Levit speelde, stond een hek met prikkeldraad …

VLAANDEREN | Iedereen die hier naar school ging of gaat, schreef meerdere nieuwjaarsbrieven. Ook bij de start van 2021 zullen heel wat kinderen fier hun brief voorlezen. Al zal dat wellicht niet altijd live kunnen.

De nieuwjaarsbrief is een Vlaamse traditie. De oudste nieuwjaarsbrieven dateren van de zestiende eeuw. Het was toen vooral een gebruik bij rijke families. Adellijke jongens schreven gedichten in het Latijn. In de loop van de tijd verspreidde het gebruik zich meer en meer. Vanaf de achttiende eeuw raakten nieuwjaarsbrieven ingeburgerd in scholen. Toch kenden ze nog geen grote doorbraak. Heel wat kinderen gingen immers niet naar school. Dat veranderde door de invoering van de algemene leerplicht in 1914. Nieuwjaarsbrieven werden populair onder alle lagen van de bevolking. Ook in Nederland werden toen nieuwjaarsbrieven op school geschreven. Maar daar verdwenen ze na de Tweede Wereldoorlog.

VLAANDEREN | In 2018 kwam er een nieuwigheid in de wegcode: de schoolstraat. Dat is een straat die voor en na schooltijd afgesloten wordt voor gemotoriseerd verkeer. Partnerorganisatie Milieugezondheidszorg deed onlangs een studie. Wat blijkt? Een schoolstraat draagt bij tot de gezondheid van schoolkinderen. Vooral de luchtwegen toonden positieve effecten. Onder andere de elasticiteit van de longen verbeterde met 10%. En … hoe elastischer de longen, hoe makkelijker je kan ademen.

De Verenigde Naties (VN) slaan alarm. De coronapandemie doet de behoefte aan humanitaire hulp enorm stijgen. Wereldwijd is er een stijging met 40%. Voor het eerst sinds de jaren 90 zal de extreme armoede toenemen.

Maar liefst 235 miljoen mensen zullen volgend jaar behoefte hebben aan een vorm van noodhulp. Stel je voor dat al die hulpbehoevenden in één land zouden wonen. Dan zou dat meteen het vijfde grootste land ter wereld zijn. De crisis treft vooral mensen die het al heel slecht hadden. Zij krijgen het extra moeilijk door stijgende voedselprijzen en gebrek aan inkomsten. Ook de sluiting van scholen en het wegvallen van vaccinaties zorgen voor bijkomende problemen.

Oproep van de VN
‘In 2020 gaven internationale donoren al een recordbedrag van 17 miljard dollar voor humanitaire hulp. Maar volgend jaar hebben we 35 miljard dollar (ongeveer 29,3 miljard euro) nodig om hongersnoden te voorkomen. En om armoede te bestrijden, en kinderen te vaccineren en op school te houden. We moeten solidair zijn en middelen inzamelen. We kunnen 2021 het jaar van de grote neergang laten worden, door het wegvallen van de vooruitgang van vele jaren. Of we kunnen samenwerken, zodat we allemaal een uitweg vinden uit deze pandemie.’

VLAANDEREN | Er zijn te weinig mannen die kiezen voor een job in de zorg. Dat zegt Vlaams zorgambassadeur Lon Holtzer. Zij roept mannen op om in de verpleegkunde of zorgkunde te stappen.

Het aandeel meisjes in STEM-richtingen, met veel wiskunde, techniek en exacte wetenschappen, stijgt. Terwijl de zorgsector een bijzonder vrouwelijk terrein blijft. Dat is iets wat Lon Holtzer zeer betreurt. ‘We hebben de mannen nodig’, zegt Holtzer. ‘Het doet een ploeg van werknemers goed als ze gemengd is. Dat is een afspiegeling van onze maatschappij.’

Meer dan puur zorg
Holtzer wijst er verder op dat verpleegkunde veel meer is dan puur zorg verlenen. De zorg is ook een hightech-omgeving. Er komt hoogtechnologische apparatuur aan te pas. Dat zie je duidelijk op de tv-beelden van de ziekenhuizen in deze coronatijd. Holtzer hoopt dat die een juister beeld van de job geven. En dat ze samen met verbeterde werkomstandigheden en een hoger loon een stimulans vormen. Zodat mannen geïnspireerd raken om in de zorg te gaan werken.

MECHELEN | In het dossier ‘Weet wat je koopt!’ (Kits 16 november) las je onder andere over duurzame kledij. Op dat vlak is er nu positief Belgisch nieuws. Tom Duhoux produceert namelijk de ‘properste jeans ter wereld’ …

Om één jeansbroek te maken is zo’n 7.000 (!) liter water nodig. En ook een hoop chemicaliën. Dat wilde Tom Duhoux veranderen. Drie jaar geleden startte hij zijn bedrijf HNST. De naam is een afkorting van honest (eerlijk). Het doel van zijn project? De meest milieuvriendelijke jeansbroeken ter wereld maken. En het is hem gelukt! De nieuwe HNST-collectie is vanaf nu te koop.

Almaar recycleren
Als basis gebruikt HNST gerecycleerde jeansbroeken en katoenafval uit Belgische kringwinkels. Die worden vermalen tot katoenpluis. Dat wordt vermengd met tencel, een vezel die afkomstig is van eucalyptusbomen. Zo verkrijgt men een nieuw garen. Daarmee wordt stof geweven die nadien de typische indigokleur krijgt. Ook het verven en het wassen van de stof gebeurt zonder chemicaliën. De broeken worden verder gemaakt en afgewerkt in Portugal. Ook dat gebeurt op een zeer duurzame manier. En HNST gaat nog verder! Op de broeken zit ‘statiegeld’. Als je broek versleten is, kan je ze weer binnenbrengen. Je krijgt dan 15 euro korting op een nieuw exemplaar. En je oude exemplaar … wordt weer gebruikt!

HARELBEKE | In deze West-Vlaamse stad wordt een huis gebouwd. Niets bijzonders? Toch wel! Want één van de bouwvakkers is een robot. En door die machine zijn er slechts twee metselaars nodig in de plaats van zeven. De robot pikt de bouwstenen automatisch rij per rij op. Hij legt ze vervolgens op de juiste plaats. Hij voert het plan dat ingevoerd werd, foutloos uit. De metselaars moeten gewoon nog de mortel aanbrengen. De constructeur denkt dat hij met de robot het tekort aan metselaars kan opvangen.
Op deze pagina van onze site kan je de robot aan het werk zien: Filmpjes en meer.

BELGIË | Op 13 januari zullen veel Belgische bakkers een uitgebreid aanbod worstenbroodjes en appelbollen voorzien. Het is dan de eerste maandag na Driekoningen. Die dag noemen we in België traditiegetrouw ‘Verloren Maandag’. Waar komt die naam vandaan? Over de oorsprong bestaan verscheidene versies …

Volgens sommigen komt de naam van ‘Verzworen Maandag’. Op die dag legden de ambtenaren de eed af. Er werd dan flink gefeest en niet gewerkt. Het was dus een ‘verloren’ dag. Het stadsbestuur trakteerde met een broodje met goedkoop vlees. Anderen zeggen dat de verenigingen (bakkers, beenhouwers, timmerlui … ) op die dag samen nieuwjaar vierden. Ze amuseerden zich in plaatselijke herbergen. De herbergiers wilden die klanten zo lang mogelijk binnen houden. Ze boden hun een zout worstenbroodje aan. Dat zorgde voor meer dorst, en dus meer drankverbruik … Een derde theorie zegt dat de havenarbeiders op die maandag getrakteerd werden door hun bazen. Ze mochten drinken op hun kosten. En ze kregen een goedkoop hapje: brood en vlees dat onverkoopbaar was. Dat voedsel zou anders verloren gaan. Vandaar de naam: Verloren Maandag.

Hartig of zoet
Later werd naast het worstenbrood de appelbol toegevoegd aan het ‘menu’ van de Verloren Maandag. Op die manier regen zoetebekken de keuze tussen zoet en hartig.

NEDERLAND – BELGIË | 2020 zal in de Nederlandse en Belgische steden niet eindigen met een spetterend vuurwerk. Ook particulieren mogen geen vuurwerk afsteken. Waarom mag dat niet?

Veel mensen vinden vuurwerk de max. Vooral op oudejaarsavond is het een populair fenomeen. De massa staat in dichte drommen ‘Ooh!’ en ‘Aah!’ te roepen bij het zien van kunstmatig kleurrijk licht in de lucht. Anderen kopen zelf vuurwerk en schieten dat af in hun tuin. Veel dierenbezitters vinden dat geen goed idee. Elk jaar slaan paarden op hol, verdwijnen katten en honden spoorloos. Veel dieren worden gek van vuurwerk. Organisaties voor dierenwelzijn ijveren al jaren voor een vuurwerkverbod. Dat hebben ze dit jaar bereikt. Maar dat heeft niet alleen met dieren te maken.

Letsels
Bij het afschieten van particulier vuurwerk gebeuren elk jaar ongelukken. Huizen en schuren gaan in de fik, mensen raken gewond. Nederland is een fanatiek vuurwerkland. Daar werden op 31 december 2019 en 1 januari 2020 maar liefst 1 300 mensen behandeld voor vuurwerkletsels. Extra patiënten kunnen ze in alle ziekenhuizen nu missen als kiespijn. De meeste hospitalen zijn al overbelast door de hoeveelheid covid-19-patiënten.

Niet samenkomen
Professioneel vuurwerk in steden wordt dan weer verboden om samenscholingen te vermijden. Ook de traditionele kerstboomverbrandingen zijn verboden. Wensballonnen oplaten mag niet. Elke gelegenheid om veel mensen samen te brengen moet worden vermeden. Het coronavirus ligt immers constant op de loer.

Vind jij het goed dat er geen vuurwerk mag worden afgestoken? Doe hier mee met de poll.

THAILAND | Wat zou jij doen als je op het strand 100 kilo braaksel vond? Weglopen? Zelf braken? Dat deed een Thaise visser niet, en dat bleek heel slim te zijn …

De 60-jarige Naris Suwannasang wandelde over het strand van Si Thammarat. Op een bepaald moment zag hij iets liggen wat op een grote steen leek. Het bleek een enorme brok walviskots te zijn. De visser wist meteen dat hij de vondst van zijn leven had gedaan. Braaksel afkomstig uit de maag van een potvis is zeer waardevol. Het wordt ook wel ‘drijvend goud’ of ‘ambergrijs’ genoemd. De stof ruikt zoet en zilt en blijft lang hangen. Ze wordt gebruikt bij het maken van parfums. Paco Rabanne, Calvin Klein, Dolce & Gabbana … allemaal mét walviskots! Naris Suwannasang had meer dan 100 kilo van dat braaksel gevonden. De waarde ervan wordt geraamd op 2,6 miljoen euro! Geen wonder dat Suwannasang meteen naar de politie is gestapt. Hij had immers schrik om bestolen te worden. Momenteel is hij in onderhandeling met een mogelijke koper. De visser is dus een handelaar in kots geworden.

VERENIGDE STATEN | Joe Biden kondigde het al aan in zijn campagne: hij zal werk maken van de strijd tegen covid-19. Hoewel hij pas op 20 januari 2021 president wordt, voert hij nu al actie tegen het virus.

In de Verenigde Staten blijven het aantal besmettingen, ziekenhuisopnames en sterftes stijgen. Vele Amerikanen wijzen met een beschuldigende vinger naar president Donald Trump. Ze vinden zijn beleid veel te laks. Anderhalve week geleden reisden veel Amerikanen nog naar hun familie. Ze deden dat om samen Thanksgiving te vieren. Experts vrezen dat dit de cijfers zal doen exploderen. En die zijn sowieso al dramatisch. Elke 24 uur raken meer dan 210.000 mensen besmet met het virus. Zo’n 300 000 mensen overleefden de ziekte tot nog toe niet.

Oproep
Joe Biden wil het tij zo snel mogelijk keren. Hij wordt pas in januari president. Toch roept hij nu al alle Amerikanen op een mondmasker te dragen in openbare gebouwen. ‘Niet voor altijd, slechts voor 100 dagen.’

PUERTO RICO | Een radiotelescoop met een diameter van 305 meter? Zo stond er 57 jaar lang één vlak bij de plaats Arecibo. Maar het werkwoord in de vorige zin staat in de verleden tijd …

Op het eiland Puerto Rico, in de Caraïbische Zee, is de telescoop Arecibo volledig ingestort. De radiotelescoop was een installatie van 900 ton met een diameter van 305 meter. Vele jaren was hij de grootste radiotelescoop ter wereld. In 2017 raakte hij beschadigd door de orkaan Maria. En vorig jaar knapte er een aantal keer een kabel af. Sindsdien waren er plannen om de Arecibo af te breken.

Wok
De radiotelescoop diende voor onderzoek van het heelal. Hij werd onder andere gebruikt om naar signalen van buitenaards leven te speuren. Philippe Mollet van de volkssterrenwacht MIRA kent de Arecibo. ‘Het was een grote wokschotel waarmee we signalen uit het heelal ontvingen. De Arecibo ontdekte dat Mercurius in 58 dagen rond zijn as draait.’ Voordien dacht men dat de planeet daar 88 dagen voor nodig had. Met behulp van de telescoop werden diverse planeten ontdekt. Ook James Bond kende de Arecibo. Het slotgevecht in de film GoldenEye uit 1995 werd daar opgenomen.

​LEUVEN | In het UZ Leuven is met succes een longtransplantatie uitgevoerd. Dat zou geen nieuws zijn, mocht de donor niet besmet geweest zijn met het coronavirus. Door de coronapandemie wordt het steeds moeilijker om longen te vinden die niet besmet geweest zijn. Zou covid-19 de longen zo hard beschadigen dat ze onbruikbaar werden? En hoe groot is het risico dat het virus overgedragen wordt van de donor naar de ontvanger? Op beide vragen kwamen de meest hoopvolle antwoorden.

BELGIË | Het Belgische voetbalelftal voor vrouwen wordt ook de Red Flames genoemd. Deze ‘Rode Vlammen’ mogen naar het Europees kampioenschap (EK) voetbal voor vrouwen. Door de coronapandemie vindt dat EK pas plaats in 2022 in Groot-Brittannië. Vorige week speelden de Belgische vrouwen tegen de Zwitserse. In een leeg stadion viel al na een halve minuut de verlichting uit. Acht volle minuten bleef het donker. Maar het kon de Red Flames niet beletten te winnen met overtuigende cijfers: 4 - 0. Hierdoor werden de Belgische voetbalvrouwen eerste in hun groep. Het is de tweede keer dat de Red Flames zich plaatsen voor een EK.

BELGIË | Bpost zorgt ook volgend jaar voor nieuwe postzegelreeksen. Het opvallendst zijn de reeksen over straffe vrouwen uit strips, sportevenementen én over … Belgische deejays!

De postzegels over het EK voetbal worden uniek. Ze zullen de eerste Belgische zegels zijn met een lenticulair effect. Dit wil zeggen dat het beeld dat je ziet, verandert naargelang de hoek van waaruit je naar de postzegel kijkt. Zo zal je een trap op doel zien. Op een andere zegel verandert de tekst ‘Waar is da feestje?’ in ‘Hier is da feestje’. Ook Roger Raveel krijgt een postzegel. Volgend jaar zou de schilder 100 geworden zijn. Bpost vond dat een goede reden om hem met een postzegel te eren.

Stripvrouwen en dj’s
50 jaar geleden verscheen voor het eerst de strip rond stewardess Natasja. Zij krijgt nu haar eigen zegel. Ook stripdames tante Sidonia, Bianca Castafiore, Yoko Tsuno en juffrouw Jannie zijn van de partij. Nog een opvallende reeks is gewijd aan bekende Belgische dj’s. Zo zal je Dimitri Vegas & Like Mike, Netsky, Lost Frequencies, Yves V en The Magician op een envelop kunnen plakken!

Wist jij dit?
Vroeger moest de ontvanger van post voor de zending betalen. Maar wat als de geadresseerde de brief niet wilde, of verhuisd was? In 1837 draaide de Engelsman Hill het systeem om. De afzender moest betalen. En het bewijs daarvan was … de postzegel!